Συνέντευξη Κ. Καρατόλιου στο site του Εμπρός. «Το Βυζάντιο είναι στη ζωή μας περισσότερο απ’ όσο φανταζόμαστε»

2016-01-25 21:03

Με αφορμή την παρουσίαση του νέου του βιβλίου "Βυζαντινή Αυτοκρατορική Ιδεολογία. Τα Κάτοπτρα Ηγεμόνος της Μέσης Βυζαντινής Περιόδου" στη Μυτιλήνη, ο Κωνσταντίνος Καρατόλιος παραχώρησε συνέντευξη στην ιστοσελίδα της τοπικής εφημερίδας Εμπρός. Μπορείτε να δείτε τη συνέντευξη στο emprosnet.gr

Ο Κ. Καρατόλιος με αφορμή την παρουσίαση του νέου του βιβλίου:

«Το Βυζάντιο είναι στη ζωή μας περισσότερο απ’ όσο φανταζόμαστε»

Με τον Κωνσταντίνο Καρατόλιο, εκπαιδευτικό και ιστορικό με ειδίκευση στη Βυζαντινή Ιστορία, που κατοικεί μόνιμα στο νησί μας, μίλησε το «emprosnet.gr» με την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου του «Βυζαντινή Αυτοκρατορική Ιδεολογία. Τα Κάτοπτρα Ηγεμόνος της Μέσης Βυζαντινής Περιόδου», την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου στις 7 το απόγευμα στον «Δίαυλο» (Λαδάδικα 30).

Αυτό είναι το τρίτο σας βιβλίο. Όπως και το προηγούμενο, «Το Υγρόν Πυρ και η Συμβολή του στη Βυζαντινή ισχύ», ασχολείται με τη βυζαντινή ιστορία; Θεωρείτε ότι το Βυζάντιο παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον;

«Το Βυζάντιο βρίσκεται στη ζωή μας περισσότερο από όσο το φανταζόμαστε. Μοιραζόμαστε με τους Βυζαντινούς την ίδια γλώσσα, την ίδια θρησκεία, περίπου την ίδια κουζίνα, πολλές αντιλήψεις, έθιμα κλπ. Παρόλα αυτά είναι μια σχετικά άγνωστη ιστορική περίοδος για τους πολλούς. Όποιος ασχοληθεί μαζί της σε βάθος θα διαπιστώσει ότι μπορεί να προσφέρει συγκινήσεις και να μας βοηθήσει να αντιληφθούμε καλύτερα το ποιοι είμαστε σήμερα»

Στο βιβλίο αυτό μιλάτε για την εκπαίδευση των πριγκίπων και την αυτοκρατορική ιδεολογία. Συνδέονται αυτά τα δύο;

«Κάθε λαός προσπαθεί να μεταδώσει στην επόμενη γενιά όχι μόνο γνώσεις αλλά και στάσεις και αντιλήψεις. Αυτό μπορεί να γίνεται με οργανωμένο τρόπο, μέσα από την εκπαίδευση, μπορεί όμως να γίνεται και άτυπα μέσω της αγωγής που μπορεί να λαμβάνει ένα άτομο έξω από το εκπαιδευτικό σύστημα, για παράδειγμα από την οικογένεια, τους φίλους κλπ. Όταν ο αποδέκτης αυτής της διαδικασίας είναι ο διάδοχος του βυζαντινού θρόνου μπορούμε να καταλάβουμε ότι αυτή η διαδικασία αποκτά ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο. Ο πρίγκιπας θα πρέπει όχι μόνο να διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις αλλά και να είναι κοινωνός των ιδεών εκείνων που θα του επέτρεπαν να γίνει ένας αυτοκράτορας που θα διοικεί αποτελεσματικά το κράτος»

Σε μεγάλο βαθμό το βιβλίο σας βασίζετε στην εξέταση ρητορικών κειμένων. Είναι αυτά τα κείμενα πρωτότυπα; Τι μπορούμε να πούμε για τους δημιουργούς τους;

«Πραγματικά στην εργασία μου εξετάζω ενδελεχώς ένα είδος ρητορικών κειμένων που ονομάζονται «κάτοπτρα ηγεμόνος». Τα κείμενα αυτά τα έγραφε κάποια σημαίνουσα προσωπικότητα της εποχής, που συνήθως ήταν ταυτόχρονα δάσκαλος του διαδόχου του θρόνου. Το ενδιαφέρον είναι όχι μόνο ότι το ο αποδέκτης τους ήταν πρίγκιπας, και αυτό διατάρασσε βέβαια τη σχέση δασκάλου- μαθητή όπως τη φανταζόμαστε, αλλά και ότι ο δημιουργός ήταν κάποιος υψηλά ιστάμενος που συχνά είχε το δικό του πολιτικό πρόγραμμα. Δύο από τα κείμενα αυτά προέρχονται από το χέρι του λόγιου πατριάρχη Φωτίου, για παράδειγμα, και άλλο ένα από τον Κεκαυμένο, ένας σημαντικός στρατιωτικός της εποχής. Αλλά και οι αποδέκτες ήταν άνθρωποι όπως ο Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός ή ο ηγεμόνας των Βουλγάρων Βόρις- Μιχαήλ. Η εξέταση αυτών των κειμένων δεν μπορεί παρά να φωτίζει και τις προσωπικότητες που σχετίζονται με μαζί τους.

Αν και οι παλαιότεροι μελετητές θεωρούσαν ότι τα κείμενα αυτά είναι κοινότυπα, στο βιβλίο μου αποδεικνύω ότι το ποιος το έγραφε, σε ποιον απευθυνόταν, ποιος ήταν ο στόχος του συγγραφέα και σε ποια περίοδο δημιουργήθηκαν έπαιζε μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση του περιεχομένου τους»

Πέρα από την παρουσίαση στη Μυτιλήνη, ετοιμάζετε παρόμοιες εκδηλώσεις και σε άλλα μέρη της Ελλάδας; Ποια είναι η απήχηση του βιβλίου σας στο κοινό μέχρι τώρα;

«Η πορεία του βιβλίου μέχρι τώρα μας εξέπληξε θετικά. Παρόλο που κυκλοφορεί μόλις ένα μήνα και το θέμα του δεν είναι ιδιαίτερα εμπορικό έχει, κάνει ήδη την πρώτη του ανατύπωση, αφού τα πρώτα βιβλία που τυπώθηκαν εξαντλήθηκαν. Η παρουσίαση στη Μυτιλήνη εγκαινιάζει έναν κύκλο τέτοιων εκδηλώσεων. Σειρά θα έχει η Αθήνα στις 24 Φλεβάρη και μετά το Ρέθυμνο. Είναι πολύ πιθανό να προστεθούν και άλλες παρουσιάσεις στην πορεία.»

Στην παρουσίαση θα μιλήσουν, εκτός από τον συγγραφέα, και οι Γεώργιος Τυρίκος- Εργάς, συγγραφέας, Research Assοciate, University of Durham, Anthropology Dep., ο Χρήστος Χατζηλίας, Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων και η Χριστίνα Βογιάννη, Εκπαιδευτικός.